Styl gotycki i jego przykłady

Gotyk jest to styl w architekturze i sztukach plastycznych, panujący w Europie w okresie dojrzałego i późnego średniowiecza. Początek oraz pierwsza faza gotyku ma miejsce we Francji, gdzie w I połowie XII w., wraz z wybudowaniem kościoła Saint Denis następuje przejście ze sztuki romańskiej (w Anglii- ok. 1175 r., w Niemczech- po 1200 r.), stopniowo obejmując Europę, a dzięki wyprawom krzyżowym- także Bliski Wschód. Gotyk dojrzały obejmuje I poł. XIII w. do ok. 1350 r., natomiast ostatnia faza gotyku późnego trwa do połowy XVI w.

Przedstawiam Wam główne cechy stylu gotyckiego, a są to:

smukłość i strzelistość budowli; sklepienie krzyżowo-żebrowe; witraże w oknach; rozeta; harmonia i proporcjonalność; wnętrza lepiej oświetlone; oraz trzy portale.

Natomiast cechy sztuki gotyckiej są następujące:

podstawa budowli była wzniesiona na planie krzyża; system halowy i bazylikowy; strzelistość - podyktowana chęcią wznoszenia się do Boga i smukłość budowli; system konstrukcji budowli to szkieletowy, oparty na przyporach; zastosowanie filarów i żeber wewnątrz budowli; cegła była podstawowym materiałem budowlanym; wewnątrz budowli są sklepienia krzyżowo - żebrowe, wachlarzowe, siateczkowe, gwieździste, kryształowe i palmowe; okna, portale i inne elementy zakończone są ostrymi łukami - łuk łamany; wysokie i smukłe okna zdobione witrażami; rozwój architektury świeckiej np.: ratusze, sukiennice, kamienice, mury miejskie, baszty, zamki, młyny, spichrze, uniwersytety, barbakany - budowle na planie koła ze strzelnicami, służyły do obrony.

A teraz przedstawie kilka przykładów polskiej architektury gotyckiej:

Do architektury sakralnej zaliczamy:

• Kościół Najświętszej Marii Panny w Gdańsku - największa budowla sakralna w Polsce,
• Kościół franciszkański w Krakowie,
• Kościół dominikański w Krakowie,
• Katedra na Wawelu, przebudowana w czasach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego,
• Kościół Mariacki w Krakowie,
• Kościół świętej Katarzyny w Krakowie,
• Kościoły w Kołobrzegu, Kamieniu Pomorskim, Szczecinie, Słupsku,
• Bazylika Najświętszej Marii Panny w Stargardzie,
• Kościół świętego Jakuba w Toruniu,
• Kościół cystersów w Pelplinie,
• Katedra gnieźnieńska – przebudowana w XIV wieku,
• Katedra poznańska, przebudowana w I połowie XIV wieku,
• Kościół w Nieszawie,
• Kościół Najświętszej Marii Panny w Chełmnie,
• Drewniany Kościół parafialny w Grywałdzie zbudowany w XV wieku,
• Kościół parafialny w Ornecie na Warmii (XIV – XV wiek),
• Kościół joannitów w Strzegomiu na Śląsku.

Natomiast do architektury świeckiej należą:

• Ratusz we Wrocławiu,
• Ratusz w Toruniu,
• Dwór Artusa w Gdańsku,
• Wieża ratuszowa w Krakowie,
• Zamek krzyżacki w Malborku,
• Zamek królewski w Chęcinach pod Kielcami XIII/XIV wiek,
• Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie – gmach jednego z uniwersyteckich kolegiów wzniesiony w stylu gotyckim,
• Brama Floriańska w Krakowie,
• Sukiennice w Krakowie,
• Barbakan w Krakowie.